نقش دادرس در احراز شرایط شهود

در فقه و حقوق ایران شهادت یکی از مهم ترین دلایل اثبات دعوا است که هم در امور مدنی و هم در امور کیفری کاربرد دارد اما ارزش و اعتبار شهادت و نقش دادرس در ارزیابی آن در بین حقوفدانان محل نزاع می باشد. اختیاری که ماده 241 ق . آ . د . م در تشخیص میزان ارزش و اعتبار شهادت به دادرس محول کرده مربوط به شرایط شهادت می باشد. زیرا بر اساس ماده 155 ق . آ . د . ک اگر شهادت شرایط مقرر در این ماده را داشته باشد به عنوان دلیل شرعی به قاضی تحمیل خواهد شد و دادرس با این عنوان که وجدان او اقناع نشده است حق امتناع از آن را ندارد بنابراین دادرس شرایط شهود و مفاد شهادت را مورد ارزیابی قرار خواهد داد اگر شرایط محقق باشد شهادت قابلیت اثبات دعوی را می یابد و دادرس باید بر اساس آن رای صادر کند مگر اینکه علم قاضی بر خلاف بنیه باشد . شهادت زمانی ارزش دعوی را می یابد که تمام شرایط مقرر در ماده 1313 ق . م و 155 ق. آ . د. ک. در آن جمع باشد با فقدان هر یک از آنها شهادت به عنوان بنیه شرعی مردود و از اعتبار ساقط می شود اما اگر بر اساس ماده 156 ق . آ . د . ک و 1314 ق . م در نظر قاضی دلالت بر واقع کند عنوان مستند اماره قضایی خواهد گرفت.